‘Aanvragen voor basisbenodigdheden moeten makkelijker’

‘Aanvragen voor basisbenodigdheden moeten makkelijker’

Een kapotte wasmachine vervangen, de koelkast gevuld houden of dagelijks warm douchen: voor burgers in armoede is het niet vanzelfsprekend. Gelukkig zijn er regelingen en potjes waar mensen met schulden aanspraak op kunnen maken. Maar hoe vind je die als je aan het overleven bent? En gaan de aanvragen altijd goed? Ervaringsdeskundige Iriabeth Schoop helpt burgers hiermee.

Armoede wordt in Nederland nog vaak onderschat: het leven is voor iedereen duur, je kan toch toeslagen aanvragen of je kan naar de Voedselbank? Hulp vragen is niet gemakkelijk en vraagt soms veel regel- en uitzoekwerk. Als je je hoofd maar net boven water kan houden, is dat een onmogelijke opgave. Iriabeth Schoop, ervaringdeskundige en Wijkhub-medewerker, helpt Rotterdammers met hun aanvragen.

Als mensen bij de Wijkhub komen, lijkt hun vraag vaak simpel. ‘Maar meestal is er al meer aan de hand’, vertelt Iriabeth, ‘dus vraag ik zoveel mogelijk door. De Wijkhub is geen Vraagwijzer. Ik probeer zoveel mogelijk direct te helpen en alleen als dat niet lukt verwijs ik door. Als het om geldzorgen gaat, probeer ik eerst te helpen de schulden op te lossen. Daarna kijken we naar de rest.’

Voorzieningen

In Rotterdam zijn er allerlei voorzieningen voor mensen in armoede of met schulden. Iriabeth helpt bewoners met de aanvraag hiervan. ‘Die bestaat vaak al uit zes pagina’s’, legt ze uit. ‘De vraagstellingen zijn vaak heel ingewikkeld geformuleerd. Er wordt bijvoorbeeld gevraagd of iemand ‘medebewoners’ heeft, maar mensen denken natuurlijk niet aan hun eigen kinderen bij zo’n woord. Negen van de tien keer lukt het mensen niet om het formulier zelf correct in te vullen. En dan moeten ze ook nog allerlei documenten erbij zoeken en meesturen als bijlage.’

Hulp vragen moet veel gemakkelijker, vindt Iriabeth. ‘Het zou al helpen als de vragen simpeler opgeschreven worden. En als basisgegevens, die allang bekend zijn bij de gemeente, niet iedere keer opnieuw ingevuld hoeven te worden.’ Iriabeth vergelijkt het met een aanvraag bij het Fonds Bijzondere Noden. ‘Ik zeg niet dat ze alles toekennen, maar hun aanvraagformulieren zijn duidelijk. Als ze nog extra informatie nodig hebben, bellen ze de volgende dag gewoon op. En binnen 48 uur heb je een definitief antwoord. Waarom kan dat bij de gemeente niet?’

Controle

Soms merkt Iriabeth bij een aanvraag dat er door instanties fouten gemaakt zijn. Als gedupeerde van de Toeslagenaffaire, heeft ze aan den lijve ondervonden hoe schadelijk dat kan zijn. ‘Als bewoners een afwijzing krijgen voor hun aanvraag, leggen ze die vaak naast zich neer’, vertelt Iriabeth. ‘Maar ik ga de berekeningen controleren. Zo gebeurt het wel eens dat berekeningen op basis van oude regels gemaakt worden. Er wordt dan bijvoorbeeld een toeslag bij het inkomen geteld en dan moet je daar inkomstenbelasting over betalen. Maar toeslagen hoor je allemaal apart te krijgen.’

Als Iriabeth de fouten aan de kaak stelt, zijn het vaak de burgers zelf die het tegendeel moeten bewijzen. ‘Soms klopt er gewoon iets niet in de systemen van de gemeente of een instantie’, legt Iriabeth uit. ‘En toch vragen ze de mensen zelf om oude documenten op te gaan zoeken om het recht te zetten. Vaak krijg je te horen dat het niet anders kan vanwege de privacywetgeving. Maar waarom moeten mensen informatie van tien jaar geleden opsturen, terwijl de fout drie jaar geleden gemaakt is?’

Schroom

Iriabeth schroomt niet om als medewerker van de gemeente kritisch te zijn op de eigen werkwijze. Regelmatig spreekt ze haar collega’s erop aan. ‘Het is onze taak om bewoners te helpen’, zegt ze, ‘niet om ze weg te sturen als er een probleem is. En al helemaal niet als het probleem is ontstaan omdat er een foutje in een van onze systemen is geslopen.’

De fout erkennen en oplossen, dat moet volgens Iriabeth veel vaker gebeuren. ‘Speel het probleem niet terug naar de burger, zoals in de Toeslagenaffaire jarenlang is gebeurd. Maar erken dat er iets is misgegaan, bied excuses aan en zet het zo snel mogelijk recht. Onze burgemeester roept op tot de menselijke maat voor Rotterdammers. Laten we dat doen door echt te luisteren naar een bewoner en deze vervolgens zo goed mogelijk te bedienen.’

Onze oplossing: TOBIA

De ervaringen van Iriabeth bevestigen de noodzaak van een maatregel als TOBIA. Dat staat voor Tijdelijke Overbruggingsregeling Burgers in Armoede. Met TOBIA kan de gemeente eenvoudig en eenduidig ervoor zorgen dat bewoners in hun primaire levensbehoeften kunnen voorzien. Door fouten van instanties blijven of raken bewoners onnodig of langer in een stressvolle situatie. Door het woud der regelingen te vervangen door een eenvoudige basismaatregel, kan dat voorkomen worden.

Zo wordt met TOBIA het leefgeld van iedere burger die van 50 euro per week moet leven verdubbeld. Als het wettelijk minimum weer voldoende is voor primaire levensbehoeften kan TOBIA worden afgebouwd. Lees meer over duurzame oplossingen van Warm Rotterdam.

De eeuwige zoektocht naar betaalbare boodschappen

De eeuwige zoektocht naar betaalbare boodschappen

Nauwelijks verse groenten, geen lunch op school of werk en als avondeten diepvriesfastfood: voor mensen die in armoede leven is dit dagelijkse kost. Wie van 50 euro per week moet leven, lukt het vaak al niet om één gezonde maaltijd per dag op tafel te zetten. Laat staan drie. Daarom moeten basisboodschappen voor iedereen betaalbaar worden. Ervaringsdeskundige Monique legt uit waarom. ‘Boodschappen worden écht iedere week duurder.’

De ervaringsdeskundigen van Warm Rotterdam hebben een basisboodschappenlijst opgesteld: een lijst met boodschappen voor drie gezonde maaltijden per dag, basics zoals toiletpapier of wasmiddel en één keer in de week wat lekkers voor ouders en kinderen. Niks bijzonders, maar voor veel Rotterdammers onbetaalbaar. Daarom roept Warm Rotterdam winkeliers op om de (huismerk)producten van deze boodschappenlijst samen nooit meer dan 50 euro per week te laten kosten.

Inflatie

De torenhoge inflatie maken boodschappen voor iedereen vreselijk duur. Maar voor mensen die voorheen nog nét uitkwamen, is het de nekslag. ‘Niet lang geleden kocht je twee volle tassen met boodschappen voor 50 euro, nu nog maar een halve’, vertelt ervaringsdeskundige Monique, die met haar dochter in een appartement in Rotterdam woont. ‘Zelfs de huismerken zijn flink in prijs gestegen. Zo kocht ik een fles cola van een huismerk voor 60 cent, maar nu kost diezelfde fles 1 euro. En iets goedkopers dan het huismerk, dat is er niet. Ik koop nog dezelfde producten, maar dan veel minder.’

Ongezond

Dat ongezond eten goedkoper is dan gezond eten, is Monique een doorn in het oog. ‘Gezond voedsel kun je gewoon niet kopen met leefgeld van minder dan 50 euro per week’, legt ze uit. ‘Twee mango’s kosten al gauw vijf, zes euro. Een zak chips kost een euro. Verse groenten zijn niet te betalen, alleen groenten uit een potje. Daar zitten op zich ook nog wel vitaminen in, maar vers is natuurlijk beter. Ongezonde dingen zijn altijd spotgoedkoop en altijd in overvloed in de aanbieding. Het is belachelijk – junkfood moet gewoon veel duurder worden. En ik kijk altijd wat er in de aanbieding is, maar dat zijn ook vaak ongezonde dingen of producten die ik toch niet gebruik.’

Al zouden aanbiedingen wel interessant zijn, het is niet voor iedereen mogelijk om alle winkels op acties af te struinen. ‘Ik ga naar de supermarkt hier in de buurt’, zegt Monique. ‘Ik zou wel naar een goedkopere supermarkt willen, maar vanwege gezondheidsredenen is dat te ver voor me.’

Oplossingen

Het is uit pure noodzaak, maar Monique wordt wel creatief in de keuken. ‘Spaghetti en frikandellen zijn heel goedkoop, dus daar maak ik – samen met wat restjes groenten en tomatenpuree – een maaltijd van. Of rijst met knakworst, dat is ook een verrassend lekkere combinatie.’

Hoe creatief mensen in armoede ook worden, écht structurele oplossingen zijn het natuurlijk niet. ‘Het belangrijkste is dat de basisboodschappen betaalbaar blijven’, legt Monique uit. ‘Soms eten mensen zelf heel weinig, zodat hun kinderen wél te eten hebben. Gezond eten móet betaalbaar zijn, zodat gezondheidsproblemen zoveel mogelijk voorkomen worden.’

Een verhoging van de leefnorm is wat Monique betreft noodzakelijk. ‘Een alleenstaande heeft minimaal 80 euro nodig’, zegt ze, ‘en een gezin minimaal 200 euro. Die norm moet echt anders. En daarbij moet btw op boodschappen weer naar 9 procent, en op gezonde boodschappen naar 0. En de basisboodschappen, daar zou eigenlijk helemaal geen inflatie op mogen.’

Meer lezen?

De basisboodschappenlijst voor 50 euro per week is wat Warm Rotterdam bepleit als duurzame oplossing voor de aanpak van armoede. Lees meer over duurzame oplossingen van Warm Rotterdam.

Houden supermarkten de boodschappen betaalbaar?

Houden supermarkten de boodschappen betaalbaar?

Sinds de eerste lockdown in 2020 merken ervaringsdeskundigen van Warm Rotterdam dat de boodschappen duurder worden. Waar zij twee jaar geleden nog voor € 50 hun weekboodschappen deden, zijn zij nu € 60 per week kwijt. Om de supermarkten op te roepen de boodschappen betaalbaar te houden hebben ervaringsdeskundigen van Warm Rotterdam de Basisboodschappenlijst opgesteld. Deze lijst voorziet in drie gezonde maaltijden per dag. Tijdens de inspiratiebijeenkomst Niemand kiest voor armoede vertelden Edwin Korving, filiaalmanager bij Albert Heijn, en Dirck Slabbekoorn, filiaalmanager van Jumbo Delfshaven over de Basisboodschappenlijst en de Beter eten pas.

Om te monitoren of de Basisboodschappenlijst betaalbaar blijft, doen ervaringsdeskundigen iedere maand als ‘mystery guest’ boodschappen bij de Rotterdamse supermarkten. Dit doen zij met de Basisboodschappenlijst voor een eenoudergezin met twee kinderen die voor maximaal € 70 per week de basisboodschappen moet kunnen doen.

Afspraken met supermarkten

De kosten voor de Basisboodschappenlijst is gebadseerd op de Nibud richtlijn, die aangeeft wat minima nodig hebben voor hun basisboodschappen (gebaseerd op de adviezen van het Voedingscentrum). Na een oproep van Warm Rotterdam aan alle grote supermarkten in Rotterdam nam Albert Heijn de uitdaging aan om de basisboodschappenlijst betaalbaar te houden. Ook in deze tijden van inflatie en oplopende grondstofprijzen.

Edwin Korving, filiaalmanager van twee Albert Heijn-vestigingen in het centrum, heeft vandaag met de Basisboodschappenlijst gewinkeld in zijn eigen supermarkt. Het winkelwagentje staat op het podium in de zaal van Arminius. “Een bijzondere ervaring”, aldus Edwin Korving. “Je koopt alleen de eerste levensbehoeften en slaat veel paden over. Gelukkig lukte het me wel om de basisboodschappen in te kopen voor het bedrag van € 70,00. Ik ben blij dat er maandelijks een ‘mystery guest’ langskomt om ons scherp te houden.”

Beter eten pas

Ook Jumbo zet zich in voor de minima. Met partners doet Jumbo mee aan een pilot met de Beter eten pas. Dat is een boodschappenpas voor mensen in armoede. “We willen niet dat mensen met een kleine beurs naar een industrieterrein hoeven voor een voedselpakket. Dat is stigmatiserend”, vertelt Dirck Slabbekoorn, filiaalmanager van Jumbo Delfshaven. Tijdens de pilot krijgen 150 gezinnen een pas. “Mensen in armoede zijn voor mij mensen zoals iedere klant. Daarom willen we dat ze boodschappen kunnen doen in onze winkel.”

De universiteit van Wageningen onderzoekt het effect van de pas. Gaan Rotterdammers er gezonder of anders door eten en is er minder stress dan wanneer je naar de Voedselbank moet? De droom van Dirck Slabbekoorn is dat er geen Voedselbanken meer bestaan, maar dat we de voedselstromen inclusief de verspilling zo kunnen organiseren dat iedereen voldoende eten kan krijgen.

Ook Eneco slaat terug tegen armoede. Ontdek het keurmerk Warm Incasseren.

PDF met verslag van Niemand kiest voor armoede met foto’s en video.

Warm Rotterdam ontwikkelt Basisboodschappenlijst

Warm Rotterdam ontwikkelt Basisboodschappenlijst

Sinds de eerste corona-lockdown in 2020 merken onze ervaringsdeskundigen dat de boodschappen steeds duurder worden. Zij hebben daarom de Basisboodschappenlijst opgesteld. Om te monitoren of de basisboodschappen betaalbaar blijven, doen zij als ‘mystery guests’ iedere maand boodschappen in een Rotterdamse supermarkt.

Waar een alleenstaande twee jaar geleden nog voor € 50,00 per week de basisboodschappen kon kopen, is hij nu voor dezelfde boodschappen € 60,00 per week kwijt. Deze prijsstijging heeft grote gevolgen voor mensen in armoede en/of met schulden. Daarom stelden onze ervaringsdeskundigen de Basisboodschappenlijst op, waarmee Warm Rotterdam naar supermarkten stapt om afspraken te maken over de betaalbaarheid van deze boodschappen.

Gebaseerd op de Nibud richtlijn

De Basisboodschappenlijst is gebaseerd op de Nibud richtlijn, die aangeeft wat mensen maandelijks nodig hebben voor hun basisboodschappen. Deze richtlijn is gebaseerd op adviezen van het Voedingscentrum. Albert Heijn in het centrum van Rotterdam is de uitdaging aangegaan om de basisboodschappen betaalbaar te houden.

Beter eten pas

Daarnaast heeft de Jumbo in Delfshaven een Beter eten pas ontwikkeld, waarmee 150 mensen in armoede betaalbaar boodschappen kunnen doen in de Jumbo. “Hiermee willen we voorkomen dat mensen afhankelijk worden van de Voedselbank. Mensen in armoede zijn mensen zoals iedere klant”, aldus Dirck Slabbekoorn van Jumbo Delfshaven.

Universiteit van Wageningen

De Universiteit van Wageningen onderzoekt het effect van de Beter eten pas. Zij onderzoeken of Rotterdammers er gezonder of anders door gaan eten. En of zij minder stress ervaren dan wanneer zij naar de Voedselbank moeten. “Het is mijn droom dat Voedselbanken straks niet meer bestaan en dat we de voedselstromen inclusief de huidige verspilling zo kunnen organiseren dat iedereen voldoende te eten krijgt”, aldus Slabbekoorn.  

Download hier de Basisboodschappenlijst inclusief recept ter inspiratie.

Ontdek meer over de ‘mystery guests’ van Warm Rotterdam bij TV Rijnmond.

Stichting wil stop op prijsstijgingen in Rotterdamse supermarkten

Stichting wil stop op prijsstijgingen in Rotterdamse supermarkten

Het zal een hoop mensen misschien niet eens zijn opgevallen, maar al sinds het begin van de coronacrisis zijn de prijzen in de supermarkten langzaam gestegen. De bijna negentigduizend Rotterdammers die op of onder de armoedegrens leven, merken die prijsstijging maar al te goed. De stichting Warm Rotterdam, die zich inzet om de situatie van deze mensen te verbeteren, roept Rotterdamse supermarkten daarom op om hun prijzen niet verder te laten stijgen.

Lees het hele artikel en luister naar het interview met Annemariek van Egeraat